بی اشتهایی چیست؟ بررسی راه های درمان و مقابله با آن

بی اشتهایی را بیشتر تحت عنوان بی اشتهایی عصبی می‌شناسند. این بیماری در حقیقت دو مورد اختلال در خوردن غذا و بیماری متابولیکی را شامل می‌شود که این مورد موجب کاهش وزن بیش از حد و لاغری شدید ناشی از گرسنگی است. طبق تحقیقات جمع‌آوری شده توسط انجمن ملی اختلالات خوردن غذا، تخمین زده شده است که تقریباً ۲ درصد از زنان آمریکایی و ۰.۳ درصد از مردان در طول دوره زندگی خود دچار این بیماری می‌شوند. اگرچه که به‌طور معمول این مورد در دختران و زنان شایع است اما امکان دارد هر فردی از هر جنس، نژاد و فرهنگ دچار این بیماری شود. شاید این سؤال را مطرح کنید که بی اشتهایی و بی‌حالی نشانه چیست و برای مقابله با آن چه کاری باید انجام داد؟ به همه این سال‌ها در ادامه پاسخ خواهیم داد.

علاوه بر لاغری مفرط و ترس از کاهش وزن، علائم و نشانه‌های رایج این بیماری شامل نخوردن وعده‌های معمول غذایی، امتناع از خوردن غذا در جمع، گرفتن رژیم‌های ورزشی چاقی و پوشیدن لباس‌های زیاد برای پوشاندن لاغری است. اگر از بیماری بی اشتهایی رنج می‌برید، در صورت تلاش مداوم برای کنترل شکل و سایز بدن خودتان زودتر از پا در می‌آیید و می‌خواهید اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنید تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

---

فهرست مطالب

• بیماری بی اشتهایی چیست؟
• معرفی انواع حالت‌های بی اشتهایی
• علائم بی اشتهایی چیست؟
• علت حالت تهوع و بی اشتهایی چیست؟
• آنورکسیا در کودکان چیست؟
• معرفی روش‌های درمان بی اشتهایی
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

بیماری بی اشتهایی چیست؟

بی اشتهایی به انگلیسی Anorexia (آنورکسیا) نام دارد. برای این که بخواهید کاملاً این موضوع را درک کنید، اجازه دهید تعریف واضحی از این موضوع داشته باشیم. همان‌طور که گفتیم بی‌اشتهایی عصبی در حقیقت ترس از چاق شدن نیست، بلکه یک ترس دلهره‌آور از داشتن یک وزن طبیعی و عادی است. این ترس به‌حدی فرد را قانع می‌کند که دیگر فرد بیمار مصرف غذا را تا یک سطح خطرناک کم کرده و حتی رفتارهای عجیبی مانند انجام ورزش‌های شدید و سنگین، استفراغ و استفاده از ملین‌ها در این افراد دیده می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تاثیر ژنتیک بر چاقی را بخوانید.

اوج سنی که افراد به این بیمار مبتلا می‌شوند بین ۱۵ تا ۱۹ سالگی است، اگرچه که در سنین پایین‌تر و بیشتر از این نیز دیده می‌شود. درمان این بیماری نیز باید تحت نظارت کامل دکتر بی اشتهایی انجام شود. البته اگر به بیماری کرونا مبتلا شده‌اید بی اشتهایی در طول این دوره متفاوت با موضوع مطلب ما است. در حقیقت عدم اشتها پس از ابتلا به کرونا یکی از اصلی‌ترین علائم این بیماری است و توانایی مقابله کردن با آن تأثیر مهمی در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد.

معرفی انواع حالت‌های بی اشتهایی

کم اشتهایی انواع حالت‌های خاص خود را دارد که در ادامه به بیان هر مورد می‌پردازیم:

بی اشتهایی عصبی

همان‌طور که در بالاتر نیز عنوان کردیم این مورد مشهورترین نوع اختلال در غذا خوردن است و بیشتر در دوران نوجوانی یا بزرگسالی رواج دارد. این حالت بیشتر برای زنان اتفاق می‌افتد تا مردان. کم اشتهایی به‌ویژه از این نوع، می‌تواند تأثیرات مخربی روی بدن ایجاد کند. با گذشت زمان، افرادی که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند شاهد مشکلاتی مانند نازایی، شکنندگی مو و ناخن و پوک شدن استخوان‌ها خواهند بود.

پرخوری عصبی

مانند بی اشتهایی عصبی این نوع نیز در ابتدای سن بلوغ و اوایل بزرگسالی بیشتر دیده می‌شود و بیشتر در زنان رواج دارد تا مردان. افراد مبتلا به این مشکل، در یک مقطع زمانی مقدار زیادی غذا می‌خورند و این خوردن تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که دیگر فرد به‌نوعی جایی ندارد، یعنی حالش بد می‌شود.

بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: هوس شیرینی نشانه چیست؟

افراد معمولاً در این هنگام دیگر هیچ کنترلی روی حرکاتشان ندارند و نمی‌توانند دست از غذا خوردن بکشند. جالب است بدانید که افراد بیشتر برای غذاهایی این کار را انجام می‌دهند که خود را از خوردن آن‌ها به‌نوعی محروم کرده بودند. اما قضیه به این جا ختم نمی‌شود. پس از این‌که غذا خورده شد، حالا باید به‌نوعی کالری اضافی را که مصرف کرده بودند جبران کنند، به همین دلیل روی به انجام کارهایی مانند استفراغ زوری، روزه گرفتن، استفاده از ملین‌ها و ورزش‌های بیش از حد می‌آورند. در مواردی که خیلی این مورد شدت پیدا می‌کند به دلیل به هم خوردن سطح تعادل مواد موجود در بدن گاهی شاهد سکته و حمله‌های قلبی هستیم.

علائم بی اشتهایی چیست؟

تشخیص این موضوع که فردی مبتلا به این بیماری است امکان دارد دشوار باشد. حتی اگر فردی وزن زیادی از دست داشته باشد ممکن است به یک بیماری دیگر مبتلا باشد.

با این حال، تعدادی از علائم خاص که نشان می‌دهد فردی مبتلا به بی‌اشتهایی است شامل موارد زیر می‌شوند:

علائم رفتاری

• ترس از لاغری و پیگیری مداوم برای آن
• انکار شکل بدن یا وزن، به عنوان مثال فردی خیلی لاغر است اما فکر می‌کند که اضافه‌وزن دارد.
• حتی بعد از تشخیص این بیماری توسط پزشک، افراد ممکن است این مشکل را دست کم بگیرند.
• شاید درباره آن غذایی که خورده‌اند به خود دروغ بگویند، بهانه‌هایی برای نخوردن غذا بیاورند، وانمود کنند زودتر غذا خورده‌اند و در مورد این‌که چقدر وزن کم کرده‌اند صادق نباشند.
• هیچ‌چیز به اندازه فکرکردن به غذا برایشان دشوار نیست.
• گرفتن رژیم‌های سخت و دقیق
• اندازه‌گیری بیش از حد کالری غذاها
• پرهیز از غذاهایی که آن‌ها را چاق می‌کند.
• خوردن غذاهای کم کالری
• نخوردن وعده‌های غذایی معمول (محدودکردن)
• دوست ندارند با کسی غذا بخورند.
• قایم کردن غذاها
• برش غذا به قطعات ریز، به این دلیل که مشخص نشود کم غذا خورده‌اند و از طرفی راحت‌تر آن را بخورند.
• رفتارهای وسواسی برای خوردن غذا
• زیاد ورزش‌کردن
• کناره‌گیر شدن و دور شدن از اجتماع

علائم جسمی

• کاهش شدید وزن
• کاهش میل و قدرت جنسی
• مشکل خواب و خستگی مزمن
• احساس سرگیجه داشتن
• معده درد
• یبوست و نفخ شکم
• سرما کردن بدن یا دمای پایین بدن
• رشد موهای نرم و نازک در سراسر بدن (پرز)
• زودرنج و بدخلق
• مشکل در تمرکز کردن
• فشار خون پایین

علت حالت تهوع و بی اشتهایی چیست؟

دلایلی که برای بروز این بیماری ذکر می‌شود در افراد مختلف یکسان نیست. به عنوان مثال دلایل بی اشتهایی در کودکان و بزرگسالان با یکدیگر تفاوت دارد. در ادامه علت‌های شایع این بیماری را بیان می‌کنیم. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله انواع رژیم های غذایی را بخوانید.

• فرد به دلیل شکل ظاهری بدن، وزن و عادات غذایی دائماً مورد انتقاد یا تحقیر قرار می‌گیرد.
• داشتن تجربیات دردناک مانند جدایی والدین یا مشکل در مدرسه با دوستان می‌تواند از دلایل بی‌اشتهایی باشد.
• امکان دارد دلیل آن وابسته به ژنتیک باشد و یکی از اعضای خانواده یا نزدیکان شما نیز به این بیماری مبتلا بوده است.
• امکان دارد مشکل از اجتماعی باشد که در آن زندگی می‌کنید. به عنوان مثال اگر خانواده همیشه نگران وزن، فرم بدن و مصرف غذا باشند در تشدید و رخ‌دادن این مورد تأثیر می‌گذارد.
• اگر در فعالیت‌های خاصی مانند رقص باله، ورزش دو میدانی و مدلینگ شرکت می‌کنید، خطر ابتلا به این بیماری نیز در شما افزایش پیدا می‌کند.
• بیماری اوتیسم خود نیز یکی از مواردی است که بی اشتهایی را تشدید می‌کند.
• عزت‌نفس پایین، استرس و اضطراب، وسواس فکری و کمال‌گرایی بیش از اندازه با تشدید این بیماری ارتباط تنگاتنگی دارد.

آنورکسیا در کودکان چیست؟

بسیار مهم است که بتوانید این بیماری را دراسرع‌وقت در کودکان شناسایی کنید، زیرا کم‌اشتها بود در دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند در روند رشد و نمو عادی تداخل ایجاد کند. به همان اندازه، شواهد نشان داده است که اگر زودتر این بیماری شناخته شود طبیعتاً روند درمان بی اشتهایی نیز آغاز خواهد شد و این احتمال که بتوان آن را به‌طور کامل رفع کرد خیلی بیشتر از موقعی است که دیر تشخیص داده شود.

علت کم اشتهایی در نوجوانان و کودکان در تعدادی از موارد با بزرگسالان و جوانان تفاوت دارد. به عنوان مثال، در برخی از کودکان، یکی از علت‌های آن می‌تواند ناشی از نزدیک شدن به سن بلوغ باشد. کم شدن مصرف غذا و کاهش شدید وزن موجب به تأخیر انداختن سن بلوغ خواهد شد.

در کودکان به‌سختی می‌توان این مشکل را تشخیص داد. چون بسیاری برای بسیاری از بچه‌ها مراحل خوردن غذا و عادت‌های غذایی می‌تواند یک چالش باشد و تشخیص تفاوت این موضوع با بی اشتهایی سخت است. کودکان به این دلیل که نمی‌توانند در مورد احساسات و حالت‌های خودشان صحبت کنند یا ویژگی‌های معمول این بیماری مانند تحلیل رفتن شکل بدن را از خود نشان نمی‌دهند، شناسایی این اختلال نیز در آن‌ها بسیار دشوار خواهد شد. البته درباره عوارض چاقی چه می دانید؟

معرفی روش‌های درمان بی اشتهایی

درمان این مشکل بین بزرگسالان و افرادی که زیر ۱۸ سال سن دارند، کمی متفاوت است و در ادامه به بیان هرکدام می‌پردازیم.

1- درمان بی اشتهایی در بزرگسالان

بخشی از روش‌های درمانی در بزرگسالان شامل صحبت‌کردن در مورد این بیماری می‌شود. هدف از این نوع روش درمانی این است که پزشک با علت‌های مشکلات غذا خوردن شما آشنا شود و با صحبت بتوانید احساس آسودگی بهتری در هنگام غذا خوردن داشته باشید تا بیشتر بخورید و به یک وزن طبیعی برسید.

ممکن است انواع جلسات مشاوره به شما پیشنهاد شود. اگر احساس می‌کنید راهکاری برایتان کارساز نیست، با پزشک خود صحبت کنید تا پیشنهاد دیگری دهد.

رفتار درمانی شناختی (CBT)

اگر این راهکار درمانی به شما پیشنهاد شود، معمولاً شامل تعدادی جلسات هفتگی تا ۴۰ هفته (۹ تا ۱۰ ماه) است و در ۲ تا ۳ هفته اول مراجعه دو جلسه در هفته برگزار می‌شود. در حقیقت در این جلسات افراد با یک درمانگر صحبت می‌کنند و او با شما برای ایجاد یک برنامه درمانی ویژه خودتان همکاری خواهد کرد.

درمانگر به شما کمک می‌کند:

• با احساسات خود کنار بیایید.
• درکی از تغذیه داشته باشید و با تأثیرات گرسنگی آشنا شوید.
• غذاهای سالم برای خوردن انتخاب کنید.

درمانگر از شما می‌خواهد، تکنیک‌های ارائه شده در جلسات را تمرین کنید، پیشرفت خود را بسنجید و در عین حال روش‌هایی را برای کنترل احساسات و شرایط دشوار در اختیارتان قرار می‌دهد تا عادت غذایی جدید خود را دنبال کنید.

درمان بی اشتهایی عصبی با رویکرد مودسلی برای بزرگسالان (MANTRA)

در این نوع درمان جلسات متعددی با درمانگر برگزار می‌شود تا درمانگر کاملاً با صحبت کردن و بررسی جوانب موجود تشخیص دهد که چه چیزی موجب اختلال در غذا خوردن فرد شده است. درمانگر کاملاً روی چیزی که برای شما اهمیت دارد تمرکز می‌کند و هر زمانی که از لحاظ روحی و جسمی آماده بودید به شما کمک می‌کند تا تغییر رفتارهای خود را آغاز کنید. اگر فکر می‌کنید که وجود همراه یا یکی از اعضای خانواده در روند درمان تأثیر مثبتی می‌گذارد می‌توانید با آن افراد در جلسات شرکت کنید.

توصیه‌های رژیم غذایی

در طول دوره درمان بی اشتهایی ناشی از افسردگی یا هر مورد دیگری، در مورد تغذیه سالم و رژیم غذایی توصیه‌هایی به شما می‌شود.

اما به یاد داشته باشید که این پیشنهادها به‌تنهایی در روند درمان این بیماری تأثیرگذار نیستند و حتماً باید به‌نوعی با جلسات گفتار با درمانگر ترکیب شوند. پزشکان حتماً در این مورد به شما توصیه می‌کنند که مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی را مصرف کنید تا تمامی مواد مغذی مورد نیاز برای سلامتی از این راه به بدن شما برسد.

2- درمان بی اشتهایی در نوجوانان و کودکان

برای کودکان و نوجوانان معمولاً بیشتر درمان خانوادگی توصیه می‌شود. علاوه بر این امکان دارد جلسات درمانی شناختی (CBT) یا درمان روانی نوجوان محور نیز پیشنهاد شود. CBT برای نوجوانان خیلی شبیه به روند همین درمان در بزرگسالان است.

درمان خانوادگی

در این نوع درمان بیمار به همراه خانواده‌اش با درمانگر صحبت می‌کند، توضیح داده می‌‌شود که چگونه بی اشتهایی می‌تواند زندگی شما را تحت تأثیر خود قرار دهد و خانواده چگونه شما را حمایت کنند تا اوضاع بهتر شود. درمانگر همچنین به شما کمک می‌کند تا راه‌هایی را برای مدیریت عواطف و شرایط دشوار بیابید تا زمانی که روند درمان به پایان رسید دوباره عادت‌های ناسالم غذایی را انجام ندهید.

می‌توانید جلسات را به‌تنهایی یا همراه خانواده شرکت کنید، در این نوع درمان گاهی جلسات با خانواده‌های دیگری نیز برگزار می‌شود تا به‌نوعی خانواده‌ها تجربیات خود را از کنترل این شرایط در اختیار دیگر افراد قرار دهند. معمولاً در سال باید در ۱۸ تا ۲۰ جلسه شرکت کنید و درمانگر به‌طور مرتب روند درمان را بررسی می‌کند تا ببیند آیا برای شما مؤثر واقع می‌شود یا خیر.

روان‌درمانی مبتنی بر نوجوان

این نوع درمان معمولاً تا ۴۰ جلسه طول می‌کشد که معمولاً یک دوره یک سال تا یک سال و نیم خواهد بود. در ابتدا باید به‌نوعی هر هفته مراجعه کنید تا پشتیانی بیشتری از شما شود. درمانگر در طی این نوع درمان به شما کمک خواهد کرد تا:

• با ترس خود در مورد بالارفتن وزن مقابله کنید.
• درک کنید که برای سالم بودن باید چه کارهایی انجام دهید.
• با تأثیرات کم خوردن غذا آشنا شوید.
• بدانید چه چیزی باعث بی اشتهایی شما می‌شود و آن را متوقف کنید.

شما می‌توانید در جلسات به‌تنهایی یا با خانواده شرکت کنید.

توصیه‌های رژیم غذایی

اگر مبتلا به بیماری بی اشتهایی باشید، احتمالاً دیگر نمی‌توانید ویتامین‌ها و انرژی مورد نیاز بدن برای رشد را به‌صورت صحیح دریافت کنید، این مورد به‌ویژه با رسیدن به سن بلوغ اهمیت بیشتری دارد.

در طول روند درمان، پزشک متخصص بهترین مواد غذایی را برای این که سالم بمانید به شما معرفی می‌کند و همچنین در کنار عادت‌های غذایی استفاده از مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی توصیه خواهد شد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با بی اشتهایی و انواع آن آشنا شدید. همچنین از راههای درمان آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول