سنگ کیسه صفرا چیست و چگونه درمان می شود؟ + بررسی علائم و راه‌های پیشگیری و درمان این بیماری
سنگ کیسه صفرا ،سنگ ها یا توده هایی هستند که در صفرا یا مجرای صفراوی تولید می شوند برخی از مواد سخت می شوند؛ کیسه صفرا یک کیسه کوچک واقع در سمت راست بدن، در زیر کبد است. برخی از مواد شیمیایی موجود در کیسه صفرا می توانند به یک سنگ بزرگ یا چندین ذره کوچک تبدیل شوند. کیسه صفرا یک اندام کوچک واقع در زیر کبد است و سنگ ها می توانند زمانی درست شوند که تعادل خوبی از مواد شیمیایی در کیسه صفرا وجود نداشته باشد. افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی بیشتر احتمال دارد که سنگهای صفراوی تولید کنند. کارشناسان معتقدند که رژیم کم چربی و دارای فیبر بالا ممکن است به جلوگیری از تشکیل سنگهای صفراوی کمک کند.
فهرست مطالب
- کیسه صفرا چیست؟
- مواردی که احتمال ابتلا به کیسه صفرا را زیاد می کنند چیست؟
- علائم داشتن کیسه صفرا چیست؟
- تشخیص سنگ صفرا چگونه است؟
- عوارض سنگ کیسه صفرا چیست؟
- راه‌های درمان سنگ کیسه صفرا چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
کیسه صفرا چیست؟
در قسمت فوقانی شکم، در زیر کبد، عضو کوچکی به نام کیسه صفرا وجود دارد که وظیفه آن ذخیره کردن مایع صفراوی است. این مایع صفراوی که رنگ زرد مایل به سبزی دارد، وظیفه دارد که به هضم غذا کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر از wbc بالا در بارداری این مقاله را بخوانید.
در واقع به دلیل یک سری عوامل مختلف ممکن است که در کیسه صفرا سنگ تشکیل شود که مهمترین دلیل تشکیل سنگ کیسه صفرا، وجود میزان زیادی کلسترول در کیسه صفرا است.
علت تشکیل سنگ کیسه صفرا:
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه هاروارد در رابطه با تشکیل سنگ صفرا، به طور معمول ۸۰ درصد سنگ های کیسه صفرا از کلسترول تشکیل شده اند و ۲۰ درصد باقی مانده از ترکیبات بیلی روبین و نمک‌های کلسیمی است. دلیل تجمع این ترکیبات و تشکیل سنگ کیسه صفرا هنوز به طور دقیق مشخص نیست ولی فرضیه‌های مختلفی در این رابطه وجود دارد و در حال بررسی است. این مقاله رابرای کسب اطلاع از علت هوس شیرینی کمبود کدام ویتامین یخوانید.
- وجود میزان بیش از حد کلسترول در کیسه صفرا: وجود بیش از حد کلسترول در کیسه صفرا، سنگ‌هایی با رنگ زرد در این عضو ایجاد می‌کند. اگر میزان کلسترول تولید شده توسط کبد، بیش از محلول کیسه صفرا باشد، سنگهای سخت در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند.
- وجود مقدار بیش از حد بیلی روبین در کیسه صفرا: تولید بیلی روبین در کبد بر اثر حذف گلبول‌های قرمز قدیمی توسط کبد، تشکیل میشود. در برخی مواقع از جمله: آسیب‌های کبدی و همچنین اختلالات خونی، باعث میشود که میزان بیلی روبین تولید شده بسیار افزایش یابد. اگر مقدار بیلی روبین بیش از حد نیاز باشد، کیسه صفرا نمی‌تواند آن را تجزیه کند و در این صورت، تشکیل سنگهای صفراوی رنگدانه ای اتفاق می‌افتد. سنگهای سخت با رنگ‌های سیاه و قهوه‌ای نیز در این زمان تشکیل میشود.
- تولید صفرای غلیظ در کیسه صفرا: اگر عملکرد کیسه صفرا دچار اختلال شود، کیسه صفرا نمی‌تواند مایع درون خود را تخلیه نماید که در این صورت مایع در کیسه حبس شده و منجر به تشکیل سنگ کیسه صفرا میشود.
- بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: آشنایی با خواص دارویی، درمانی و زیبایی عسل
اندازه طبیعی سنگ کیسه صفرا:
به طور نرمال اندازه ی کیسه صفرای یک انسان بالغ ۶ الی ۷ سانتی متر می باشد..سنگ های کیسه صفرا در اندازه ها مختلفی موجود می باشند و می توانند به کوچکی یک شن و یا به بزرگی یک توپ گلف باشند. بعضی از افراد فقط یک سنگ کیسه صفرا در کیسه صفرایشان داشته درحالیکه بعضی ها ممکن است چند سنگ داشته باشند. بیشتر بدانید: دوره پری منوپوز چیست؟
وجود سنگ های درشت بالای ۲۰ الی ۴۰ میلی متر احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا را افزایش می دهد.
مواردی که احتمال ابتلا به کیسه‌صفرا را زیاد می کنند چیست؟
- جنس مونث
- سن ۴۰ سال یا بالاتر
- اضافه وزن یا چاقی
- بی تحرکی
- باردار بودن
- رژیم غذایی پرچرب
- رژیم غذایی با کلسترول بالا
- رژیم غذایی کم فیبر
- داشتن سابقه خانوادگی سنگ های کیسه صفرا
- ابتلا به دیابت
- داشتن برخی اختلالات خونی مانند کم خونی داسی شکل یا لوسمی
- کاهش وزن سریع
- مصرف داروهای حاوی استروژن مانند داروهای خوراکی ضد بارداری یا داروهای هورمون درمانی
- داشتن بیماری کبدی
علائم داشتن کیسه صفرا چیست؟
اکثر افراد مبتلا به سنگهای صفراوی هیچ نشانه‌ای ندارند. این به این دلیل است که سنگ در کیسه صفرا باقی می‌ماند و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، گاهی اوقات سنگهای صفراوی ممکن است به کوله سیستیک یا التهاب کیسه صفرا منجر شوند. علائم اولیه درد ناگهانی است که به سرعت این درد بدتر میشود. این درد می‌تواند در سمت راست بدن، درست زیر دندان‌ها، بین نوک شانه یا در شانه راست رخ دهد.
- بیشتر بدانید: انواع رژیم فستینگ
سایر علائم عبارتند از:
- درد در سمت راست بدن، درست زیر دنده
- درد پشت ما بین تیغه شانه
- درد در شانه راست
- حالت تهوع
- استفراغ
- تعریق
- بی‌قراری
تشخیص سنگ صفرا چگونه است؟
آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص سنگ کیسه صفرا و عوارض آن شامل موارد زیر هستند:
- سونوگرافی شکمی : آزمایش رایجی است که بیشتر در جستجوی نشانه های سنگ صفرا است.
- سونوگرافی آندوسکوپی (EUS) : این روش می تواند به شناسایی سنگ های کوچکتر که ممکن است در سونوگرافی معمول دیده نشوند کمک کند.
- سایر تست های تصویربرداری : آزمایش های اضافی ممکن است شامل کولسیستوگرافی دهانی، اسکن اسید ایمینو دی استیک کبدی (HIDA)، توموگرافی کامپیوتری (CT)، کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP) یا کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) باشد.
- آزمایش خون : آزمایش خون ممکن است عفونت، زردی، پانکراتیت یا سایر عوارض ناشی از سنگ کیسه صفرا را نشان دهد.
عوارض سنگ کیسه صفرا چیست؟
عوارض سنگ صفرا ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- التهاب کیسه صفرا : سنگی که در گردن کیسه صفرا قرار می گیرد می تواند باعث التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت) شود. کوله سیستیت باعث درد و تب شدید می شود.
- انسداد مجرای مشترک صفراوی : سنگ های صفراوی می توانند لوله هایی را که از طریق آنها صفرا به روده کوچک جریان می یابد مسدود کنند و درد شدید و زردی می تواند ایجاد شود.
- انسداد مجرای پانکراس : مجرای پانکراس لوله ای است که از پانکراس شروع می شود و درست قبل از ورود به دوازدهه به مجرای مشترک صفراوی متصل می شود. مایع پانکراس که به هضم غذا کمک می کند، از مجرای پانکراس جریان می یابد.
- سنگ کیسه صفرا می تواند باعث انسداد مجرای پانکراس شود. پانکراتیت باعث درد شدید و مداوم در شکم می شود و معمولا به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد.
- سرطان کیسه صفرا : افرادی که سابقه سنگ کیسه صفرا دارند خطر بالایی برای ابتلا به سرطان کیسه صفرا دارند. سرطان کیسه صفرا بسیار نادر است؛ بنابراین اگرچه خطر ابتلا به سرطان زیاد است اما احتمال ابتلا همچنان بسیار اندک است.
راه‌های درمان سنگ کیسه صفرا چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به این بیماری اصلا هیچ‌وقت نیازی به درمان پیدا نمی‌کنند، اما اگر این سنگ دردسرساز شود، پزشک برداشتن سنگ‌ها را تجویز می‌کند. معمولا هم در چنین مواقعی تمام سنگ‌ها را بیرون می‌آورند، حتی اگر فقط یکی از آنها مشکل ساز شده باشد.البته برای کسی اطلاعات بیشتر مقاله آیا راهکاری برای حفظ زیبایی صورت در رژیم وجود دارد؟ را بخوانید. اگر انسداد مجاری صفراوی یک‌بار روی بدهد، احتمال اینکه دوباره هم اتفاق بیفتد زیاد است. بنابراین به ریسکش نمی‌ارزد که صبر کنید.
۱. برداشتن سنگ کیسه‌صفرا با جراحی
از آنجایی که تنها راه دسترسی به این جسم داخل کیسه صفرا بیرون آوردن آن است، روش استاندارد درمان این بیماری این است که کل کیسه صفرا برداشته شود. عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا جراحی ساده‌ای است و فرد بدون کیسه صفرا هم می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد. اگر سنگ در مجاری صفراوی باشد، پزشک باید علاوه بر کیسه صفرا، مجاری صفراوی را هم بیرون بیاورد.
روش‌های مختلف متفاوتی برای دفع وجود دارند که شامل این موارد می‌شوند:
- اندوسکوپی: نیازی به برش و جراحی نیست و سنگ‌ها از طریق لوله طویلی که وارد گلو شده بیرون می‌آیند.
- لاپاراسکوپی: روش دفع با کمک برش‌های کلیدشکل در قسمت شکم همراه با دوربین کوچکی به نام لاپاراسکوپ است. جراح، لاپاراسکوپ را از طریق یک سوراخ کلید شکل وارد کرده و کیسه صفرا را از طریق سوراخ دیگری خارج می‌کند. لاپاراسکوپی نسبت به جراحی باز درد کمتری بعد عمل دارد و دوره بهبودی آن هم سریع‌تر است.
- جراحی باز: در مواردی که شرایط بیمار حاد باشد، چاره‌ای به جز جراحی باز نیست. مدت زمان بستری شدن در این روش طولانی‌تر است و دوره نقاهت هم بیشتر طول می‌کشد. به علاوه اینکه برش‌ها هم بزرگ‌تر هستند.
۲. درمان سنگ کیسه صفرا با سولفات منیزیم
سولفات منیزیم به عنوان ماده مسهل در طب سنتی است که برای تصفیه و پاکسازی کلیه، کبد و دستگاه گوارش تجویز میشود. این دارو برای دفع سنگ و رسوبات و باز کردن مجاری صفراوی توصیه می‌گردد. پاکسازی مجرای صفراوی و تخلیه روده‌ها، و جلوگیری از استفراغ و تهوع از جمله کارکردهای درمان سنگ کیسه صفرا با سولفات منیزیم هستند. درباره بیماری کبد چرب چیست؟ بیشتر بخوانید.
۳. دارو درمانی | کپسول دفع سنگ کیسه صفرا
گاهی برای دفع و درمان این بیماری از دارو استفاده می‌کنند تا سنگهای بزرگ‌تر را کوچک کنند. این روش درمانی چند ماهی طول می‌کشد به همین دلیل گزینه مناسبی برای افرادی که علائم بیماری را دارند نیست، اما افرادی که به خاطر شرایط جسمانی نمی‌توانند عمل جراحی داشته باشند می‌توانند از روش دارویی برای درمان این بیماری استفاده کنند. سیکل قاعدگی چند روزه است؟
در مواردی که سایز سنگ‌ها کوچک و از نوع کلسترولی باشند می‌توان از داروی اورسودیول استفاده کرد. اورسودیول (اورسودوکسی کولیک) کپسول دفع سنگ است. اورسودیول، نوعی اسید صفراوی است که بدن به شکل طبیعی آن را تولید می‌کند و کار آن کاهش کلسترول جذب‌شده توسط کبد و صفرا است. این ماده از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند و سنگهای کوچکتر را از بین می‌برد.
از اوروسودیول برای درمان سیروز اولیه صفرا هم استفاده می‌کنند. سیروز صفراوی در بلند مدت باعث آسیب مجاری صفراوی در کبد شده و اگر سیروز صفراوی درمان نشود کبد را درگیر کرده و باید منتظر بیماری های کبد باشید. اوروسودیول به دو شکل قرص یا کپسول سنگ در دو دوز ۲۵۰ و ۳۰۰ گرمی با نام تجاری آستیگال (آکتیگال) و اورسودکس عرضه میشود.
درمان سنگ کیسه صفرا در طب سنتی:
طب سنتی بر مصرف آب برای دفع سنگ کیسه صفرا تاکید دارد. نوشیدن روزی ۸ لیوان آب از تشکیل سنگ کلیه و کیسه صفرا جلوگیری می‌کند.
۱. پاکسازی کیسه صفرا
رایج‌ترین روش درمان طبیعی، پاکسازی کیسه صفرا است که طرفداران آن معتقدند که با شستشوی کیسه صفرا می‌توان سنگ‌ها را از بین برد. شستشوی ۲-۵ روزه کیسه صفرا با ترکیب روغن زیتون، آب سیب و چند گیاه دارویی به دو صورت همراه با مصرف غذا یا بدون مصرف غذا تجویز میشود.
۲. آب سیب یا ترکیب آب سیب و سرکه سیب
مصرف آب سیب، سنگ کیسه صفرا را از بین برده و درد کیسه صفرا و درد کلیوی را کاهش می‌دهد. به علاوه اینکه آب سیب میزان کلسترول کبد را پایین می‌آورد.
برخی افراد گاهی سرکه سیب را با آب سیب مخلوط می‌کنند. افراد دیابتی و کسانی که زخم معده و هیپوگلیسمی دارند باید مراقب مصرف زیاد آب میوه باشند.
۳. دمنوش گیاه قاصدک
چای یا دمنوش قاصدک برای دفع و درمان بیماری‌های کبد و مجاری صفراوی توصیه میشود. از تاثیرگذاری و مفید بودن این روش‌ها مدارکی در دسترس نیست، بنابراین بهتر است پیش از مصرف این دمنوش‌های گیاهی حتما با پزشک مشورت کنید.
۴. خار مریم
گیاه خار مریم سال‌هاست که برای سم‌زدایی کبد و درمان بیماری‌های کبد مصرف میشود. برخی به تاثیر آن برای کبد و کیسه صفرا هم اشاره کرده‌اند، اما شواهدی نیست که تاثیر آن روی سنگ صفرا را ثابت کند. خار مریم را می‌توان به‌صورت کپسول، قرص یا مکمل تقویتی مصرف نمود. افراد دیابتی، افراد با سابقه سرطان حساس به هورمون و آ‌نهایی که به گیاه کهنه واش آلرژی دارند باید پیش از استفاده از خار مریم با پزشک مشورت کنند.
۵. لیزیماکیای سکه ای
گیاه سکه طلا یا لیزیماکیای سکه‌ای جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی چینی در درمان این بیماری به خصوص دفع سنگ کلسترولی دارد.
۶. دمنوش آب چغندر و هویج
دمنوش آب چغندر و هویج یکی دیگر از توصیه‌های درمان این بیماری در طب سنتی است که کبد و کیسه صفرا را پاکسازی و تقویت و خون را تصفیه می‌کند.
۷. دمنوش آب گلابی
پکتین موجود در گلابی به سنگ کیسه صفرا چسبیده و به دفع آن از بدن کمک می‌کند. دمنوش عسل و آب گلابی برای سلامت کیسه صفرا در طب سنتی توصیه میشود. درباره آیا اندومتریوز سرطان است؟ بیشتر بخوانید.
۸. نعناع
وجود ترپن موجود در نعناع به تحریک مایعات گوارشی کمک کرده و دردهای عضلانی را کاهش می‌دهد و از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند. مصرف دمنوش نعناع غلظت خون را هم کاهش می‌دهد.
۹. آب لیمو
آب لیمو مثل سرکه از تشکیل کلسترول در کبد جلوگیری می‌کند. مصرف آب مرکبات و آب لیمو به طور روزانه به بهبود عملکرد کبد و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند.
راه های طبیعی دفع سنگ کیسه صفرا:
هرچند روش متداول برای درمان این بیماری، دارو و جراحی است، اما گاهی راه‌های طبیعی دفع این سنگ هم هستند که می‌توان از آنها کمک گرفت. هرچند شواهد مستندی دال بر تاثیرگذاری راه‌های طبیعی دفع وجود ندارند، اما ضرری هم برای بدن ندارند و می‌توان از این راهکارهای درمانی طبیعی در کنار مداخلات پزشکی بهره برد. بیماری پسوریازیس چیست؟
۱. طب سوزنی
طب سوزنی می‌تواند علائم این بیماری مثل درد معده، کمر و حالت تهوع را کاهش دهد به علاوه اینکه میزان مایع صفرا در کیسه صفرا را هم تنظیم می‌کند.
۲. یوگا
برخی حرکات یوگا را هم می‌توان در زمره روش‌های طبیعی دفع سنگ قرار داد. انجام حرکات یوگا زیر به دفع سنگ کمک می‌کنند:
- بوجانگاسانا (ژست کبرا)
- دانور آسانا (ژست کمان)
- پاچیموتاسانا (خم به جلو نشسته)
- ساروانگاسانا (ایستادن روی شانه)
- شالابهاسانا (ژست ملخ).
سخن پایانی
شما در این مقاله با سنگ کیسه صفرا آشنا شدید. همچنین از علائم و راه‌های پیشگیری و درمان این بیماری آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
حقیقت این است که سنگ کیسه صفرا موجب لاغری نمی‌شود، اما ارتباط تنگاتنگی با لاغری سریع دارد. این مشکل معمولا در افرادی که به سرعت وزن کم می‌کنند، شایع‌تر است. افرادی که از رژیم‌های غذایی سخت پیروی می‌کنند و میزان مواد غذایی دریافتی خود را کاهش می‌دهند و یا از عمل جراحی برای لاغری استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض سنگ کیسه صفرا قرار دارند.
سنگ صفرا ممکن است در هر فرد با هر سن و سالی ایجاد شود، اما به‌طورمعمول این مشکل در افراد ۴۰ سال به بالا شایع‌تر است. سنگ صفرا در خانم‌ها شایع‌تر از مردان است و این موضوع به دلیل هورمون‌های زنانه اتفاق می‌افتد.
 تشکیل می‌شوند){kind=link}