هر بیماری، پزشک متخصص مخصوص خود را دارد و افراد در صورت بروز هرگونه مشکل مشخصی باید به متخصص آن حوزه مراجعه نمایند. پزشک متخصص غدد، پزشکی است که در زمینه غدد و هورمون‌هایی که این غدد تولید می‌کنند، تخصص و فعالیت دارد. این متخصص سعی می‌کند با تنظیم متابولیسم بدن عملکرد بدن را بهبود بخشیده و بسیاری از مشکلات مربوط به غدد و متابولیزم را حل نماید. یک پزشک متخصص‌غدد علاوه بر درمان مشکلات و بیماری‌های بزرگسالان، قادر به درمان مشکلات غددی کودکان نیز می‌باشد. در این صورت به او متخصص‌غدد اطفال گقته می‌شود. در صورتی که بیماری‌هایی مانند دیابت، تیروئید، چاقی مفرط، فشار خون بالا، پوکی و تضعیف استخوان داشته باشید، امکان دارد توسط پزشک داخلی به پزشک متخصص غدد ارجاع داده شوید.
در برخی موارد پزشکان داخلی، بیماران دیابتی را نیز به متخصص غدد ارجاع می‌دهند. شاید برایتان سوال باشد که به طور کلی چه زمانی باید به یک متخصص غدد مراجعه کنیم و یک متخصص‌غدد قادر به درمان چه مشکلاتی می‌باشد؟ در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با پزشک متخصص غدد، بیماری‌هایی که این متخصص می‌تواند درمان نماید و همچنین ویژگی‌های بهترین متخصص‌غدد با شما در میان بگذاریم.
فهرست مطالب
- پزشک متخصص غدد کیست؟
- پزشک متخصص غدد قادر به درمان چه بیماری‌هایی است؟
- وظایف و تخصص متخصص غدد چیست؟
- چه زمانی به متخصص غدد مراجعه کنیم؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
پزشک متخصص غدد کیست؟
غدد و هورمون‌های موجود در بدن انسان‌ها ممکن است بنا بر دلایل مختلف دچار مشکلاتی شده و عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار دهند. در این شرایط مراجعه به پزشک متخصص‌غدد الزامی می‌باشد. متخصص غدد فردی است که با متابولیسم و تمامی فرایند‌های بیوشیمیایی بدن انسان‌ها سر و کار دارد و با بهبود شرایط غدد و هورمون‌ها عملکرد بدن را بهبود می‌بخشد. به عنوان مثال متخصص غدد بررسی می‌کند که آیا غذایی که فرد می‌خورد در بدن او تبدیل به انرژی و یا رشد او شده یا خیر. در صورتی که این عملکرد صحیح نباشد و رشد فرد با مشکلاتی مواجه باشد، متخصص غدد درمانی را پیش روی فرد قرار خواهد داد.
- درباره علائم عفونت تاتو بیشتر بدانید.
البته این تنها یکی از مشکلاتی است که پزشک متخصص در زمینه غدد قادر به رفع آن می‌باشد. بیماری‌های بسیار دیگری نیز هستند که لازم است برای درمان آنها به یک متخصص‌غدد مراجعه نمایید.
یک پزشک متخصص‌غدد در رشته پزشک داخلی دارای مجوز بوده و در آزمون تخصص غدد نیز قبول شده است. این فرد پیش از شرکت در آزمون تخصص، به مدت ۴ سال در کالج و سپس ۴ سال دیگر نیز در دانشگاه گذرانده و بعد از اتمام درسش تحت عنوان یک رزیدنت، به مدت ۳ سال در بیمارستان یا کلینیکی مشغول به کار شده و تجربیات لازم را کسب نموده است. به طور کلی می‌توان گفت فرایند گرفتن تخصص در حوزه غدد و متابولیسم دست کم ۱۰ سال زمان می‌برد. فرد پس از گذراندن مراحل گفته شده و قبولی در آزمون تخصص می‌تواند در بهبود بیماری‌های مرتبط با غدد شما را راهنمایی نماید.
پزشک متخصص غدد قادر به درمان چه بیماری‌هایی است؟
هر متخصص در حوزه مشخصی فعالیت می‌کند. شاید برایتان سوال باشد که یک متخصص غدد قادر به درمان چه بیماری‌هایی می‌باشد و یا چه زمان لازم است که به پزشک غدد مراجعه نمایید. بدیهی است که یک متخصص غدد، قادر به درمان مشکلات مرتبط با غدد بدن می‌باشد. برخی از اصلی‌ترین بیماری‌هایی که توسط یک پزشک متخصص غدد قابل درمان می‌باشند، به شرح زیر هستند:
- دیابت
یکی از بیماری‌های بسیار رایج در ایران و جهان، مشکلات قند خون و دیابت می‌باشد. معمولا بسیاری از مشکلات مربوط به دیابت توسط پزشکان داخلی نیز قابل حل است، اما در شرایط به خصوصی ممکن است پزشک داخلی شما را به یک پزشک متخصص غدد ارجاع دهد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله کپسول دفع سنگ کیسه صفرا را بخوانید. به طور کلی در صورت وجود شرایط زیر، احتمال دارد که پزشک داخلی، فرد دیابتی را به یک متخصص غدد ارجاع دهد:
- در صورتی که فرد به تازگی به دیابت مبتلا شده باشد و نیاز به کمک یک متخصص برای کنترل آن داشته باشد.
- در صورتی که فرد مصرف انسولین بالایی داشته باشد.
- در صورتی که دیابت فرد پیشرفته شده و برای پزشک داخلی غیرقابل کنترل باشد.
- در صورتی که دیابت عوارضی را برای فرد به همراه داشته باشد.
یک پزشک متخصص غدد معمولا در ارتباط با پزشک اول فرد خواهد بود و با او همکاری نزدیک خواهد داشت تا قند خون او را کنترل کرده و سلامت بیمار دیابتی را بهبود بخشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله علت هوس شیرینی کمبود کدام ویتامین را بخوانید.
- تیروئید
غده تیروئید یکی از اصلی‌ترین غدد موجود در بدن انسان‌ها می‌باشد که بیماران مبتلا به آن دچار مشکلاتی در احساسات و کنترل وزن می‌شوند. پرکاری و کم کاری تیروئید هر کدام به نوبه‌ی خود می‌توانند عواقبی را برای بیمار به همراه داشته باشند. پزشک غدد، با جبران و یا مسدود هورمون تیروئید، تعادل هورمونی ایجاد کرده و مشکلات بیمار را رفع می‌نماید. اصلی‌ترین وظیفه‌ای که غده تیروئید بر عهده دارد، ساخت هورمونی است که به سوخت و ساز بدن کمک می‌نماید.
به طور کلی ۴ نوع بیماری تیروئید وجود دارد. پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید، بیماری تیروئید خوش‌خیم و سرطان تیروئید انواع بیماری‌هایی هستند که در رابطه با غده تیروئید پدید میظ‌آیند و برای درمان آنها ملزم به مراجعه به متخصص غدد خواهید بود.
- چاقی مفرط
افرادی که بیش از حد چاق بوده و با اضافه وزن روبه‌رو هستند، می‌توانند با مراجعه به متخصص غدد، دلایل چاقی خود را یافته و روش‌های درمانی تجویز شده توسط متخصص را در پیش گیرند. برخی چاقی‌ها ناشی از اختلالات تیروئید، تخمدان و هیوفیز هستند و متخصصان غدد می‌تواند در درمان آنها فرد را یاری رسانند.
- غده هیپوفیز
بسیاری بر این باورند که غده هیپوفیز، اصلی‌ترین غده موجود در بدن انسان می‌باشد. این غده سایر غدد موجود در بدن انسان را کنترل کرده و هورمون‌های مهمی را تولید می‌کند.
کم بودن مقدار هورمون غده‌ی هیپوفیز می‌تواند سبب ناباروری، اختلال رشد و ایجاد اختلالاتی در قاعدگی شود. یک پزشک متخصص غدد می‌تواند با تجویز دارو‌های مناسب مشکلات غده هیپوفیز را حل نماید.
- فشار خون بالا
یکی از دلایل اصلی بالا رفتن فشار خون، میزان بالای غده آلدوسترون در بدن فرد است. یک متخصص غدد می‌تواند مشکلات فشار خون شما را حل نموده و راه‌هایی برای کنترل آن پیش روی شما قرار دهد. آمار ابتلا به فشار خون، در افرادی که سابقه ابتلا به آن در اعضای خانواده‌شان را داشته باشند، بیشتر است و لازم است این افراد از سنین کم کنترل فشار خون را آغاز نمایند.
- پوکی و تضعیف استخوان
برخی از هورمون‌های بدن، مسئولیت محافظت از بافت‌های استخوانی را برعهده دارند. اگر میزان این هورمون‌ها غیرطبیعی باشد، کلسیم استخوان‌ها از بین خواهد رفت و در نتیجه پوکی یا تضعیف استخوان رخ خواهد داد. پایین آمدن میزان استروژن بدن به هنگام یائسگی، از اصلی‌ترین دلایل پوکی استخوان در بانوان به شمار می‌آید و از دست دادن عملکرد بیضه‌ها نیز موجب پوکی استخوان در مردان می‌شود. یک متخصص غدد می‌تواند با انجام آزمایشات و بررسی‌ها، بهترین و جدیدترین روش درمانی را در پیش گرفته و از پوکی و تضعیف استخوان‌ها جلوگیری کند.
- بیماری لیپید
یکی دیگر از بیماری‌هایی که برای درمان آن نیاز به مراجعه به پزشک متخصص غدد خواهید داشت، بیماری یا اختلال لیپید می‌باشد. کسی که به بیماری لیپید مبتلاست، قادر به حفظ میزان چربی مناسب در بدن نمی‌باشد پس در نتیجه باید به یک متخصص غدد مراجعه نماید.
یک متخصص غدد در رابطه با تمام دلایلی که می توانند موجب اختلال لیپید شوند، از جمله کم‌کاری تیروئید، مصرف مواد مخدر یا عوامل ژنتیکی به طور کامل آشناست و می‌تواند عامل بیماری را دریابد. پس از یافتن علت بیماری بهترین روش درمانی را در پیش خواهد گرفت. در برخی موارد ممکن است فرد مبتلا به لیپید، نیاز به ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی خود باشد.
- اختلالات مربوط به کوتاهی قد
از آن جایی که کوتاهی قد در برخی سنین می‌تواند به دلیل وجود یا عدم وجود یک هورمون در بدن باشد، پس متخصصین غدد می‌توانند علت را بازیابی کرده و این اختلال را رفع نمایند. در کنار این موضوع، متخصص غدد همجنین می‌تواند مشکلات مربوط به بلوغ زودرس یا بلوغ دیررس را نیز درمان نماید.
- اختلالات قاعدگی و عادت ماهیانه زنان
اختلالاتی که به هنگام قاعدگی و عادت ماهیانه زنان رخ می‌دهد، معمولا مرتبط با غدد و هورمون‌های بدن هستند. پس یک پزشک متخصص غدد قادر به درمان آنها می‌باشد. اختلالاتی از جمله یائسگس زودرس، نامنظمی در عادت ماهیانه و یا خونریزی‌های شدید قابل درمان توسط یک پزشک متخصص غدد می‌باشند. پس در صورت بروز هر یک از این اختلالات لازم است که به یک متخصص غدد مراجعه نمایید.
وظایف و تخصص متخصص غدد چیست؟
متخصص‌غدد و متابولیسم شخصی است که در مورد غدد و هورمون‌های بدن انسان تخصص و دانش کافی دارد. رده سنی در این زمینه اهمیت فوق‌العاده بالایی ندارد و یک متخصص می‌تواند افراد بزرگسال و کودکانی که مبتلا به بیماری‌های غدد و هورمون هستند را درمان کند.
جلوگیری و درمان پوکی استخوان، کنترل کلسترول، دیابت، درمان مشکلات هیپوتالاموس، پانکراس، هیپوفیز، غدد تناسلی، تیروئید و… از جمله وظایف متخصص غدد است. اگر یک شخص از تخصص کافی در این زمینه برخوردار نباشد، نمی‌تواند انسان‌ها را درمان کند و ممکن است موجب بروز بیماری‌های بیشتری هم در افراد شود.
اگر بتوانید به موقع به متخصص‌غدد مراجعه کنید، میتوانید جلوی بروز بسیاری از بیماری‌های هورمونی را بگیرید. غده تیروئید، یکی از مهم‌ترین غدد در انسان است؛ اگر مشکلی برای تیروئید به وجود بیاید، رشد انسان با اختلالاتی همراه می‌شود. بسیاری از متخصصان غدد برای کم‌کاری تیروئید قرص لووتیروکسین را تجویز می‌کنند. این قرص می‌تواند رفته رفته کم‌کاری تیروئید را برطرف کند.
یکی از مهم‌ترین وظایف متخصص‌غدد و متابولیسم، کنترل و درمان پله به پله دیابت مراجعه‌کنندگان است. اگر ترشح انسولین از پانکراس به مقدار لازم انجام نشود، بیماری دیابت بروز پیدا می‌کند. متخصص مربوطه باید بتواند با ارائه یک رژیم غذایی مناسب و داروهایی که باعث کاهش قند خون می‌شوند، دیابت فرد مراجعه‌کننده را در مرحله اول کنترل و سپس درمان کند.
البته توجه داشته باشید که فرد مبتلا به دیابت هم در مراجعه به پزشک نباید کم‌کاری کند؛ کوچک‌ترین سهل‌انگاری می‌تواند مشکلات بزرگ‌تر و بیشتری را به وجود بیاورد. اگر برای جلوگیری و درمان دیابت خود سهل‌انگاری کنید، این بیماری به مرحله غیرقابل کنترل و درمان می‌رسد.
چه زمانی به متخصص غدد مراجعه کنیم؟
پیشنهاد می‌کنیم که طی یک دوره زمانی مشخص، حتما چکاپ کامل کنید تا کنترل خوبی روی سلامتی خود داشته باشید. میتوانید هنگام بروز علائم مختلف به ویژه در زمینه رشد و سیستم هورمونی خود، به متخصص غدد مراجعه کنید. امروزه با وجود فضای مجازی، پیدا کردن بهترین متخصص غدد کار چندان دشواری نیست؛ میتوانید با یک جستجوی کلی در اینترنت، بهترین متخصص حاضر در شهر خود را پیدا کرده و برای درمان بیماری خود به آن مراجعه کنید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با متخصص غدد آشنا شدید. همچنین از وظایف و تخصص های آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
علل سرطان تیروئید چیست؟
سرطان تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که تغییری در DNA درون سلول‌های تیروئید ایجاد می‌شود که باعث رشد غیرقابل کنترل آنها و تولید توده می‌شود. معمولا مشخص نیست که چه چیزی باعث این تغییر می‌شود.
علل ایجاد پرکاری تیروئید چیست؟
شایع‌ترین علت آن بیماری گریوز است؛ که مسئول ۸۰-۶۰ درصد موارد است. این بیماری که به علل ناشناخته‌ای در میان زنان شایع‌تر است و یک بیماری خود‌ایمنی است که در آن، آنتی‌بادی‌‌هایی بر علیه گیرنده TSH ساخته می‌شود و گیرنده را تحریک می‌کند، این عمل منجر به ترشح چشمگیر هورمون‌های T4,T3 و بزرگی غده تیروئید می‌شود.
یکی دیگر از علل ایجاد پرکاری تیروئید ایجاد تومور در غده هیپوفیز است. اگر در هیپوفیز توموری به وجود آید که مربوط به سلول‌های ترشح کننده TSH است میزان TSH بالا میرود و این امر باعث افزایش هورمون های T3 و T4 و پرکاری تیروئید می‌شود.
